آغاز عصر رایانش زیستی در سوئیس
پژوهشگران در آزمایشگاهی در شهر ووه سوئیس موفق شده‌اند از مینی مغزهای انسانی برای فعالسازی رایانه‌ها استفاده کنند؛ دستاوردی که می‌تواند آینده فناوری را دگرگون کند. این حوزه نوظهور که با عنوان رایانش زیستی یا نرم‌افزار زیستی (Wetware) شناخته می‌شود، تلاش دارد از قدرت پردازشی سلول‌های مغزی انسان به‌عنوان جایگزینی برای تراشه‌های سیلیکونی بهره‌برداری کند.
مغزهای کوچک به‌عنوان پردازنده‌های زنده
در این پروژه، توده‌های کوچک سلول‌های مغزی در محیطی غنی از مواد مغذی نگهداری می‌شوند تا زنده بمانند. این سلول‌ها برخلاف تراشه‌های رایانه‌ای، در صورت مرگ قابل احیا نیستند و همین موضوع اهمیت حفظ پایداری آن‌ها را دوچندان می‌کند. پژوهشگران معتقدند این مینی مغزها می‌توانند به‌عنوان پردازنده‌های اولیه عمل کرده و الگویی نو برای محاسبات رایانه‌ای ارائه دهند.
مزایای رایانش زیستی نسبت به تراشه‌های سیلیکونی
فرد جوردان، یکی از بنیان‌گذاران آزمایشگاه فاینال اسپارک، تأکید می‌کند که در حالی‌که ابررایانه‌ها و سامانه‌های هوش مصنوعی مانند ChatGPT از نیمه‌رساناهای سیلیکونی برای شبیه‌سازی شبکه‌های عصبی استفاده می‌کنند، رایانش زیستی به‌جای تقلید، از سلول‌های واقعی مغز بهره می‌گیرد. او می‌گوید: «عصب‌های زیستی در مقایسه با عصب‌های مصنوعی تا یک میلیون برابر انرژی کمتری مصرف می‌کنند و این می‌تواند بحران مصرف انرژی در حوزه هوش مصنوعی را کاهش دهد.»
تأثیر بر آینده انرژی و محیط زیست
یکی از مهم‌ترین مزایای رایانش زیستی، کاهش مصرف انرژی در مقایسه با تراشه‌های پرمصرف هوش مصنوعی است. در شرایطی که رشد سریع فناوری، اهداف جهانی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را تهدید می‌کند و بسیاری از شرکت‌های بزرگ فناوری به انرژی هسته‌ای روی آورده‌اند، استفاده از مینی مغزهای انسانی می‌تواند راهکاری پایدارتر و سازگارتر با محیط زیست باشد.
چالش‌ها و مسیر پیش‌رو
با وجود این دستاورد، کارشناسان تأکید می‌کنند که نرم‌افزار زیستی هنوز راهی طولانی برای رقابت با سخت‌افزارهای قدرتمند کنونی در پیش دارد. تولید انبوه، پایداری طولانی‌مدت سلول‌ها و مسائل اخلاقی از جمله چالش‌هایی است که باید پیش از تجاری‌سازی این فناوری برطرف شود.
جمع‌بندی
رایانش زیستی با استفاده از مینی مغزهای انسانی می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ فناوری باشد؛ مسیری که شاید در آینده جایگزین تراشه‌های سیلیکونی شود و همزمان بحران انرژی در حوزه هوش مصنوعی را کاهش دهد. هرچند این فناوری هنوز در مراحل ابتدایی است، اما چشم‌انداز آن نویدبخش دگرگونی عمیق در صنعت رایانه و هوش مصنوعی است.
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار هستم و از همان دوران دانشگاه به دنیای تکنولوژی و تحولات آن علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۶ با نوشتن مقالات تحلیلی درباره هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر با مجلات و وب‌سایت‌های مختلف تکنولوژی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس فناوری‌های نوظهور در یک مجله معتبر تکنولوژی فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که آخرین پیشرفت‌ها و دستاوردهای این حوزه را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
