با افزایش بیسابقه جمعیت سالمند و رشد فزاینده آمار مبتلایان به بیماری دمانس (زوال عقل)، چالش مراقبت از این افراد آسیبپذیر به یکی از نگرانیهای اصلی نظامهای سلامت در سراسر جهان تبدیل شده است. در این میان، فناوریهای نوین با ارائه راهکارهایی خلاقانه، نویدبخش کاهش فشار بر خانوادهها و مراقبان و ارتقای کیفیت زندگی مبتلایان به دمانس هستند. از روباتهای همدم گرفته تا سیستمهای هوشمند پایش و یادآوری، این ابزارها در حال بازتعریف مفهوم مراقبت در عصر دیجیتالاند.
بحران دمانس و نیاز مبرم به نوآوریهای فناورانه
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با دمانس زندگی میکنند و انتظار میرود این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۱۹۳ میلیون نفر برسد. این آمار نگرانکننده، همراه با کمبود نیروی انسانی متخصص و افزایش سرسامآور هزینههای مراقبت، کشورها را به سمت جستوجوی راهکارهای هوشمندانه سوق داده است. ژاپن، به عنوان یکی از پیشگامان در مواجهه با چالش سالمندی، نمونه بارز این وضعیت است؛ جایی که تقریباً ۳۰ درصد جمعیت بالای ۶۵ سال دارد و با رشد بحران دمانس دستوپنجه نرم میکند. برآورد میشود که هزینههای مرتبط با مراقبت از مبتلایان به دمانس در ژاپن تا سال ۲۰۳۰ به ۱۴ تریلیون ین خواهد رسید که نشان از فوریت رویکردهای فناورانه دارد.
فناوریهای پیشرو: تحولی در مراقبت از مبتلایان به دمانس
توسعه فناوری و دمانس راهکارهایی را به ارمغان آورده است که زندگی این گروه آسیبپذیر را ایمنتر و فعالتر میسازد. این نوآوریها در چند حوزه کلیدی متمرکز شدهاند:
پایش و ایمنی هوشمند:
سیستمهای ردیابی GPS و پوشیدنیهای هشداردهنده: این ابزارها به خانوادهها و مقامات امکان میدهند تا لحظه خروج فرد مبتلا به دمانس از محدوده امن را تشخیص دهند و به سرعت او را ردیابی کنند. این سامانهها در برخی شهرهای ژاپن با همکاری کارکنان فروشگاهها، شبکهای کارآمد برای یافتن افراد گمشده در کمتر از چند ساعت ایجاد کردهاند.
حسگرهای حرکتی و محیطی: با نصب در منزل، میتوانند فعالیتهای روزمره را پایش کرده و در صورت بروز حوادثی مانند افتادن یا عدم فعالیت غیرعادی، به مراقبان هشدار دهند.
تشخیص زودهنگام و دقیقتر:
ابزارهای تحلیل الگوهای حرکتی: محصولاتی مانند aiGait از شرکت فوجیتسو با بررسی الگوهای راه رفتن افراد، نشانههای اولیه دمانس را شناسایی میکنند. تشخیص زودهنگام میتواند به پزشکان کمک کند تا مداخلات درمانی را سریعتر آغاز کرده و روند پیشرفت بیماری را کندتر کنند.
هوش مصنوعی در تشخیص تصویربرداری مغز: الگوریتمهای پیشرفته میتوانند تغییرات ظریف در اسکنهای مغزی را شناسایی کرده و به تشخیص دقیقتر انواع دمانس کمک کنند.
کمکرباتیک در فعالیتهای روزمره و تعامل اجتماعی:
روباتهای کمککننده در منزل: روباتهایی مانند AIREC که در دانشگاه واسدا در حال توسعه است، میتوانند به افراد در پوشیدن جوراب، پختوپز، جمعآوری لباس و حتی در آینده از زخم بستر جلوگیری کنند. این روباتها با خودکارسازی کارهای ساده، استقلال بیماران را افزایش میدهند.
روباتهای همدم و یادآور: روباتهای کوچکتری مانند Poketomo میتوانند دوز و زمان مصرف دارو را یادآوری کنند و با برقراری مکالمات ساده، احساس انزوای اجتماعی را در مبتلایان به دمانس کاهش دهند.
همافزایی فناوری و مراقبت انسانی در مواجهه با دمانس
با وجود پیشرفتهای چشمگیر فناوری برای مبتلایان به دمانس، کارشناسان تأکید دارند که این ابزارها هرگز جایگزین مراقبت انسانی و ارتباط عاطفی نخواهند شد، بلکه هدف اصلی آنها تسهیل کار مراقبان و پشتیبانی از بیماران است. حفظ تعاملات اجتماعی و احساس ارزشمندی برای افراد مبتلا به دمانس حیاتی است. کافههایی مانند "کافه سفارشات اشتباه" در توکیو، که توسط آکیکو کانا تأسیس شده است، نمونهای درخشان از این رویکرد هستند. در این کافه، افراد مبتلا به زوال عقل به عنوان پرسنل مشغول به کار میشوند و با اشتباهاتی که از سر لطف نادیده گرفته میشود، فرصت مییابند تا همچنان خود را مفید و فعال احساس کنند. این تجربیات نشان میدهد که فعالیتهای هدفمند و ارتباط انسانی، مکمل فناوری، همچنان نقش اصلی را در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به دمانس ایفا میکنند.
نقش مکمل فناوری در ارتقای کیفیت زندگی مبتلایان به دمانس:
کاهش بار روانی و فیزیکی مراقبان، امکان تخصیص زمان بیشتر به تعاملات کیفی.
افزایش استقلال و ایمنی بیماران در محیط خانه و خارج از آن.
بهبود کیفیت زندگی با حفظ فعالیتهای روزمره و کاهش احساس تنهایی.
ترکیب هوشمندانه فناوری و دمانس میتواند آیندهای را رقم بزند که در آن افراد مبتلا به زوال عقل، با حمایت تکنولوژی و همراهی انسانها، زندگی ایمنتر، فعالتر و با کیفیتتری را تجربه کنند و از حقوق خود برای حفظ کرامت و مشارکت در جامعه برخوردار باشند.
مطالب مرتبط
- ماژول برد آردوینو — ایدههای شما به واقعیت تبدیل میشود!
- کرهجنوبی با رونمایی از تانک هیدروژنی K3، آینده نبردهای زمینی را متحول میسازد
- استراتژی توسعه سونی در بازار PC با فروش ۱.۵ میلیارد دلاری بازیهای پلیاستیشن در استیم به اوج رسید
- نقش پررنگ خطای انسانی در ۷۵ درصد جرایم سایبری؛ چالش اصلی امنیت دیجیتال
من فارغالتحصیل رشته مهندسی نرمافزار هستم و از همان دوران دانشگاه به دنیای تکنولوژی و تحولات آن علاقهمند بودم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۶ با نوشتن مقالات تحلیلی درباره هوش مصنوعی و برنامهنویسی در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیلگر با مجلات و وبسایتهای مختلف تکنولوژی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس فناوریهای نوظهور در یک مجله معتبر تکنولوژی فعالیت میکنم. تلاش من این است که آخرین پیشرفتها و دستاوردهای این حوزه را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
