مرکز تحقیقات سلامت سالمندان دانشگاه علوم پزشکی تهران با هدایت دکتر فرشاد شریفی، معاون پژوهشی این مرکز، برای نخستین بار ابزاری مبتنی بر هوش مصنوعی عرضه کرده که می‌تواند هم نوع و هم شدت دمانس (زوال عقل) را در بیماران تشخیص دهد. اجرای این پروژه با حمایت ستاد علوم شناختی ریاست جمهوری و گرنت ۳۰۰ میلیون تومانی آغاز شده و نتایج اولیه بسیار امیدوارکننده گزارش شده است.
در قالب اولین برآورد ملی بار بیماری دمانس در ایران، پژوهشگران با اتکا به داده‌های دارویی سازمان‌های بیمه‌گر و استفاده از مدل‌سازی‌های آماری، شیوع این اختلال را در بین سالمندان بالای ۶۰ سال حدود ۸ درصد ارزیابی کردند. این رقم نشان می‌دهد خدمات تشخیص زودهنگام و دسترسی به درمان‌های مناسب برای بیش از یک میلیون سالمند ایرانی ضروری است.
یکی از پروژه‌های برجسته دیگر، مطالعات کوهورت سالمندان استان خراسان جنوبی با مشارکت دانشگاه بیرجند است. در این طرح بیش از ۱,۸۰۰ نفر به‌طور مستمر پنج سال رصد شدند که امکان شناسایی عوامل خطرزای بیماری‌های شایع سالمندی از قبیل آلزایمر، پارکینسون، دیابت، فشارخون و مشکلات قلبی ـ عروقی را فراهم آورد.
طرح سلامت سالمندان شهرستان بوشهر نیز به جمع‌آوری داده‌های مرتبط با بیماری‌هایی مانند استئوپروز و مسائل حرکتی اختصاص داشت و نتایج آن مبنایی برای تدوین سیاست‌های بهداشتی محلی شد. افزون بر این، ایران به پروژه بین‌المللی FINGER برای پیشگیری از آلزایمر پیوسته است تا با مداخلات جامعه‌محور روی ۱,۰۰۰ فرد در معرض خطر، اثربخشی سبک زندگی سالم را بسنجد.
ابزار هوش مصنوعی تازه، با تحلیل الگوهای گفتاری، پاسخ‌های حافظه‌ای و ظرفیت شناختی، می‌تواند بیماران را بر اساس زیرگروه‌های دمانس دسته‌بندی کرده و سطح پیشرفت بیماری را تخمین بزند. این فناوری نه‌تنها تشخیص را دقیق‌تر می‌کند، بلکه با ارائه گزارش‌های گرافیکی به پزشکان، مسیر درمان و توانبخشی را شفاف‌تر می‌سازد. حرکت به سمت تشخیص زودهنگام می‌تواند کیفیت زندگی بیمار و خانواده را بهبود دهد و هزینه‌های سنگین مراقبت بلندمدت را کاهش دهد.
دکتر شریفی در پایان اعلام کرد که تکرار محاسبه بار بیماری دمانس پس از یک دهه، مراحل بعدی پژوهش‌های این مرکز خواهد بود تا روند تغییرات این اختلال در کشور به‌دقت پایش شده و تصمیم‌سازان با داده‌های به‌روزتر برای تخصیص منابع سلامت، اقدام کنند. این اقدام نقش مهمی در ارتقای خدمات درمانی و دارویی سالمندان و تقویت نظام مراقبت درازمدت ایفا خواهد کرد.
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار هستم و از همان دوران دانشگاه به دنیای تکنولوژی و تحولات آن علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۶ با نوشتن مقالات تحلیلی درباره هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر با مجلات و وب‌سایت‌های مختلف تکنولوژی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس فناوری‌های نوظهور در یک مجله معتبر تکنولوژی فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که آخرین پیشرفت‌ها و دستاوردهای این حوزه را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
