پژوهشگران چینی موفق به توسعه سیستمی مبتنی بر هوش مصنوعی شده‌اند که می‌تواند کیهان را با دقتی فراتر از توانایی انسان تحلیل کند. این پیشرفت بزرگ در حوزه نجوم، تحول قابل‌توجهی در دسته‌بندی و شناسایی اجرام آسمانی رقم زده است.
طبق گزارش خبرگزاری مهر، روش مرسوم در دسته‌بندی ستاره‌ها، کهکشان‌ها و اختروش‌ها طیف‌سنجی است؛ روشی بسیار دقیق اما کند که در مواجهه با حجم عظیم اطلاعات تولیدشده توسط تلسکوپ‌های پیشرفته، توان پردازشی کافی ندارد. در همین راستا، تیمی از محققان چینی از رصدخانه‌های یون‌نان سیستمی طراحی کرده‌اند که می‌تواند این داده‌ها را با سرعت و صحت بسیار بالا تحلیل کند.
شناسایی بیش از ۲۷ میلیون منبع آسمانی با الگوریتم جدید
این مدل هوش مصنوعی تاکنون موفق به شناسایی و دسته‌بندی بیش از ۲۷ میلیون جرم آسمانی از جمله کهکشان‌ها در گستره‌ای به وسعت ۱۳۵۰ درجه مربع از آسمان شده است. نکته مهم در این فناوری، صرفاً تسریع فرآیند پردازش نیست؛ بلکه توانایی آن در کشف الگوهای ناشناخته و تشخیص اجرام نادر و کم‌نور، باعث تحول در اکتشافات کیهانی شده است.
ترکیب داده‌های تصویری و طیفی؛ رویکرد نوین یادگیری ماشین
محققان برای طراحی این سیستم، از نوعی شبکه عصبی پیشرفته استفاده کرده‌اند که بر پایه داده‌های تصویری مورفولوژیکی (شکل ظاهری اجرام) و اطلاعات SED (نحوه درخشش اجرام در طول موج‌های مختلف) آموزش دیده است. این رویکرد دوگانه موجب شده سیستم بتواند تفاوت‌های ظریفی میان ستاره‌ها، کهکشان‌ها و اختروش‌ها را با دقت بالاتری شناسایی کند.
این مدل براساس داده‌های معتبر منتشرشده توسط Sloan Digital Sky Survey آموزش دیده و با تصاویر به‌دست‌آمده از Kilo-Degree Survey مورد آزمون قرار گرفته است.
دقت بالای مدل هوش مصنوعی در آزمایش‌های نهایی
برای بررسی عملکرد واقعی، مدل توسعه‌یافته با داده‌های مأموریت فضایی Gaia که شامل ۳.۴ میلیون منبع ستاره‌ای بود، آزمایش شد. نتایج نشان داد که این سیستم قادر است با دقت ۹۹.۷ درصد ستارگان را به‌درستی برچسب‌گذاری کند؛ موفقیتی که نشان از توان بالای این فناوری در تحلیل داده‌های نجومی دارد.
این دستاورد می‌تواند مسیر تحقیقات نجومی را به شکلی بنیادی دگرگون کند و در شناسایی دقیق‌تر اجرام دوردست و ناشناخته کیهانی، ابزاری قدرتمند در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
