تسهیل دسترسی به داده‌های هوش مصنوعی
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی ۱۴ آبان‌ماه، با تصویب ماده ۱۰ طرح ملی هوش مصنوعی، سازوکار توسعه بازار محصولات هوش مصنوعی و نحوه دسترسی به داده‌های مورد نیاز این حوزه را تعیین کردند. هدف اصلی این مصوبه، ایجاد بسترهای قانونی برای تبادل داده، حمایت از بخش خصوصی و تسریع در تجاری‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی در کشور است.
نقش مرکز ملی فضای مجازی در تبادل داده
بر اساس این مصوبه، مرکز ملی فضای مجازی موظف است فرآیند ویژه تبادل داده‌های هوش مصنوعی را ذیل کارگروه تعامل‌پذیری دولت الکترونیکی راه‌اندازی کند. دستورالعمل اجرایی این فرآیند باید ظرف سه ماه با همکاری سازمان ملی هوش مصنوعی تدوین و به تصویب شورای عالی فضای مجازی برسد. این اقدام می‌تواند مسیر دسترسی پژوهشگران و شرکت‌های دانش‌بنیان به داده‌های کلیدی را هموارتر کند.
ایجاد بازارگاه ملی هوش مصنوعی
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز مکلف شد با همکاری سازمان ملی هوش مصنوعی، بازارگاه ملی هوش مصنوعی را راه‌اندازی کند. این بازارگاه با مشارکت بخش خصوصی و اپراتورهای داده، بستری برای عرضه داده‌های بخش عمومی و همچنین محصولات و خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی خواهد بود. دستورالعمل اجرایی این بند باید ظرف شش ماه به تصویب شورای اجرایی فناوری اطلاعات برسد.
امکان فعالیت اپراتورهای داده بخشی
بر اساس تبصره این ماده، دستگاه‌های اجرایی می‌توانند با تأیید سازمان ملی هوش مصنوعی و رعایت قوانین مدیریت داده‌ها، نسبت به راه‌اندازی اپراتورهای داده بخشی با مشارکت بخش خصوصی اقدام کنند. این موضوع می‌تواند به شکل‌گیری اکوسیستم متنوعی از ارائه‌دهندگان داده و خدمات هوش مصنوعی منجر شود.
کاربست هوش مصنوعی در خدمات عمومی
یکی دیگر از بخش‌های مهم این مصوبه، تشکیل کارگروه مشترک میان سازمان ملی هوش مصنوعی، سازمان اداری و استخدامی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت ارتباطات است. این کارگروه موظف است ظرف سه ماه دستورالعمل اجرایی برای کاربست هوش مصنوعی در افزایش بهره‌وری، توانمندسازی و چابک‌سازی خدمات عمومی را تدوین کرده و به تصویب شورای ملی راهبری هوش مصنوعی برساند. همچنین سازمان ملی هوش مصنوعی باید هر شش ماه یک‌بار گزارش عملکرد این بخش را به مجلس ارائه کند.
چارچوب قانونی تبادل داده و تعرفه‌گذاری
بر اساس ماده ۱۰، دستگاه‌های اجرایی مجازند با رعایت قوانین و حفظ حریم خصوصی، قراردادهای تبادل داده را با اشخاص حقیقی و حقوقی منعقد کنند. تعیین تعرفه‌ها و قیمت‌گذاری خدمات نیز بر عهده کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات خواهد بود.
جمع‌بندی
با تصویب این ماده، مجلس گام مهمی در جهت توسعه بازار محصولات هوش مصنوعی در ایران برداشت. این مصوبه علاوه بر تسهیل دسترسی به داده‌ها، زمینه‌ساز شکل‌گیری بازارگاه ملی، تقویت بخش خصوصی و به‌کارگیری هوش مصنوعی در خدمات عمومی خواهد بود؛ اقدامی که می‌تواند مسیر تجاری‌سازی و بهره‌برداری گسترده‌تر از فناوری‌های نوین را هموار کند.
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار هستم و از همان دوران دانشگاه به دنیای تکنولوژی و تحولات آن علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۶ با نوشتن مقالات تحلیلی درباره هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر با مجلات و وب‌سایت‌های مختلف تکنولوژی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس فناوری‌های نوظهور در یک مجله معتبر تکنولوژی فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که آخرین پیشرفت‌ها و دستاوردهای این حوزه را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
