ایران پیشنهاد تأسیس یک پلتفرم ماهواره‌ای بریکس برای اشتراک داده‌های ماهواره‌ای میان اعضا را مطرح کرد؛ بازخورد اولیه مثبت بود و سه کشور از جمله چین، روسیه و برزیل اعلام آمادگی کردند تا پلتفرم ماهواره‌ای بریکس به‌عنوان زیرساختی مشترک برای خدمات فضایی منطقه‌ای توسعه یابد.
ضرورت ایجاد پلتفرم ماهواره‌ای بریکس
پلتفرم ماهواره‌ای بریکس می‌تواند شکاف اطلاعاتی میان اعضا را پر کند و دسترسی همگانی به تصاویر فضایی را تسهیل کند. هدف از پلتفرم ماهواره‌ای بریکس، فراهم‌کردن بستری مشترک برای بارگذاری، پردازش و ارائه سرویس‌های ارزش‌افزوده (پایش کشاورزی، مدیریت بحران، نظارت محیط‌زیست و پشتیبانی حقوقی) است تا کشورهای عضو بتوانند از داده‌های یکدیگر برای کاربردهای ملی و مشترک بهره‌مند شوند.
ساختار و امکانات پیشنهادی پلتفرم ماهواره‌ای بریکس
این پلتفرم ماهواره‌ای بریکس قرار است شامل بخش‌هایی کلیدی باشد: درگاه بارگذاری داده‌های ماهواره‌ای، پنل سرویس‌های کاربردی (APIها)، سطوح دسترسی تعریف‌شده و قابلیت میزبانی توزیع‌شده در میان کشورهای عضو. دسترسی یکسان اعضا به داده‌ها و امکان ارائه سرویس‌های متقابل (مثلاً سرویس‌های مبتنی بر داده‌های ایران برای کاربران روسی) از اصول طراحی پلتفرم ماهواره‌ای بریکس خواهد بود.
مزایا و کاربردهای عملی پلتفرم ماهواره‌ای بریکس
پلتفرم ماهواره‌ای بریکس می‌تواند در موارد زیر تأثیرگذار باشد:
- مدیریت بحران و امدادرسانی سریع با اشتراک فوری تصاویر مناطق حادثه‌دیده.
- پایش کشاورزی، تعیین سطح زیرکشت و محاسبات تولید برای تسهیل تجارت و سیاست‌گذاری.
علاوه بر این، پلتفرم ماهواره‌ای بریکس می‌تواند در پشتیبانی حقوقی (نقشه‌برداری مرزها، مستندسازی جنگل‌زدایی) و برنامه‌ریزی شهری (پایش رشد شهرها، نقشه‌برداری اراضی) نقش کلیدی ایفا کند.
چالش‌ها و نیازهای فنی پلتفرم ماهواره‌ای بریکس
برای عملیاتی شدن پلتفرم ماهواره‌ای بریکس باید موانعی فنی، حقوقی و سازمانی برطرف شود: استانداردسازی فرمت داده‌ها، تعیین سیاست‌های حریم خصوصی و امنیت داده، توافق بر سطوح دسترسی و مکانیزم میزبانی توزیع‌شده. همچنین توسعه منظومه مشترک ماهواره‌ای از سوی اعضا می‌تواند دفعات بازدید (revisit) را افزایش دهد و پوشش زمانی-مکانی بهتری نسبت به ماهواره‌های منفرد فراهم آورد.
پیشنهادات اجرایی برای راه‌اندازی پلتفرم ماهواره‌ای بریکس
- ایجاد چارچوب حقوقی مشترک و پروتکل‌های امنیت داده برای تضمین دسترسی کنترل‌شده و حریم‌داری؛
- راه‌اندازی فاز آزمایشی با تبادل داده میان چند کشور برای آزمون سازوکارهای فنی و مدل کسب‌وکار پلتفرم ماهواره‌ای بریکس.
جمع‌بندی
پیشنهاد ایران برای ایجاد پلتفرم ماهواره‌ای بریکس با استقبال اولیه مواجه شده و می‌تواند نقطه‌عطفی در همکاری فضایی اعضای بریکس باشد؛ موفقیت پلتفرم ماهواره‌ای بریکس وابسته به نهایی‌شدن چارچوب‌های فنی، حقوقی و تأمین مشارکت منظومه‌ای ماهواره‌ای است تا خدمات فضایی مشترک، سریع و قابل اتکا برای همه اعضا فراهم شود.
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار هستم و از همان دوران دانشگاه به دنیای تکنولوژی و تحولات آن علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۶ با نوشتن مقالات تحلیلی درباره هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر با مجلات و وب‌سایت‌های مختلف تکنولوژی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس فناوری‌های نوظهور در یک مجله معتبر تکنولوژی فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که آخرین پیشرفت‌ها و دستاوردهای این حوزه را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
