دبیر شورای عالی فضای مجازی با تأکید بر ضرورت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای ارتقای کیفیت زندگی افراد دارای محدودیت بینایی، پیشنهاد طراحی یک دستیار هوش مصنوعی ویژه نابینایان را مطرح کرد.
هوش مصنوعی و عدالت در دسترسی به خدمات
سید محمد امین آقامیری، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی، در رویداد «عصای سفید» با محوریت دسترسی نابینایان به فناوری‌های نوین، فضای مجازی را مهم‌ترین بستر تحقق عدالت اجتماعی دانست. او تأکید کرد که بسیاری از فعالیت‌های سنتی امروز در بستر دیجیتال قابل انجام است و دستیارهای هوشمند می‌توانند نقش کلیدی در دسترس‌پذیری خدمات برای نابینایان ایفا کنند.
به گفته آقامیری، فناوری‌هایی مانند Vision AI که تصاویر را به صوت تبدیل می‌کند، نمونه‌ای از ابزارهای نوین در خدمت نابینایان است. وی پیشنهاد داد یک دستیار هوش مصنوعی بومی طراحی شود تا به‌طور اختصاصی نیازهای نابینایان ایرانی را پوشش دهد.
استانداردسازی خدمات دیجیتال برای نابینایان
آقامیری با اشاره به درخواست‌های بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد برای ارائه خدمات ویژه به نابینایان، اعلام کرد:
- مرکز ملی فضای مجازی با همکاری سازمان فناوری اطلاعات از اردیبهشت‌ماه در حال رفع نواقص استانداردسازی وب‌سایت‌ها و درگاه‌های خدماتی است.
- پس از نهایی شدن این استانداردها، تمامی درگاه‌های اینترنتی دولتی ملزم به رعایت آن خواهند شد.
- همچنین پیشنهاد شده است «نشان سازگاری» برای سکوهای دیجیتال تعریف شود تا پایبندی آن‌ها به استانداردهای دسترس‌پذیری مشخص گردد.
نقش بخش خصوصی و سازمان‌های حمایتی
به گفته دبیر شورای عالی فضای مجازی، بخش خصوصی نیز باید در کنار دولت این الزامات را رعایت کند. او از سازمان بهزیستی خواست نیازهای نابینایان را شناسایی و به مرکز ملی فضای مجازی اعلام کند تا در صورت عدم رعایت استانداردها، جریمه‌هایی برای دستگاه‌های متخلف در نظر گرفته شود.
از عصای سفید تا دستیار هوش مصنوعی
آقامیری با بیان اینکه «عصای سفید باید به نوستالژی تبدیل شود»، تأکید کرد: از نظر فنی امکان جایگزینی ابزارهای سنتی با فناوری‌های نوین وجود دارد و دستیار هوش مصنوعی می‌تواند نقش اصلی را در این تحول ایفا کند. او افزود: مرکز ملی فضای مجازی آمادگی کامل برای تحقق این هدف را دارد.
سکوی ملی هوش مصنوعی و آینده دسترس‌پذیری
وی در پایان به راه‌اندازی سکوی ملی هوش مصنوعی توسط معاونت علمی ریاست جمهوری اشاره کرد و گفت: این سکو می‌تواند بستری برای توسعه خدمات ویژه نابینایان باشد، بدون آنکه محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی برخی شرکت‌های خارجی مانعی برای کاربران ایرانی ایجاد کند.
جمع‌بندی
پیشنهاد طراحی دستیار هوش مصنوعی ویژه نابینایان می‌تواند نقطه عطفی در مسیر عدالت دیجیتال و دسترس‌پذیری خدمات در کشور باشد. با اجرای استانداردهای ملی و همکاری بخش خصوصی و دولتی، فناوری‌های نوین قادر خواهند بود جایگزین ابزارهای سنتی شوند و کیفیت زندگی نابینایان را به‌طور چشمگیری ارتقا دهند.
من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نرم‌افزار هستم و از همان دوران دانشگاه به دنیای تکنولوژی و تحولات آن علاقه‌مند بودم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۶ با نوشتن مقالات تحلیلی درباره هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی در یک وبلاگ شخصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده و تحلیل‌گر با مجلات و وب‌سایت‌های مختلف تکنولوژی همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر سرویس فناوری‌های نوظهور در یک مجله معتبر تکنولوژی فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که آخرین پیشرفت‌ها و دستاوردهای این حوزه را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان ارائه دهم.
